Bardzo wiele dzieci na pewnym etapie swojego rozwoju zaczyna kłamać. W zależności od tego, w jakim są wieku, inaczej powinniśmy reagować. 

Pamiętajmy przede wszystkim o tym, że nie powinniśmy być dla nich z tego powodu zbyt surowi. Spróbujmy raczej dowiedzieć się, z czego wynika takie zachowanie oraz co nam mówi. Warto także tłumaczyć najmłodszym - a następnie im przypominać - jaka jest rola prawdy w naszym życiu.

O czym świadczą kłamstwa dzieci w wieku trzech i czterech lat?

Jeśli chodzi o trzylatków i czterolatków, dzieci w tym wieku nie kłamią świadomie - one fantazjują. W tym wieku wyobraźnia u dzieci jest niezwykle bujna, mamy więc raczej do czynienia ze "zmyślaniem". Pamiętajmy jednak, żeby już tak młodym przedszkolakom wyjaśniać, gdzie kończy się fikcja, gdzie zaś zaczyna prawda. 

W wieku trzech i czterech lat dzieci często wymyślają swoich przyjaciół. Mogą to być postaci fantastyczne albo zwykłe - ale nieistniejące - dzieci. W takich przypadkach nie mamy oczywiście do czynienia z kłamstwami. Jeżeli nasze dziecko opowiada nam o tego typu fantazjach, może to świadczyć o tym, że czuje się samotne. Wówczas należy dołożyć wszelkich starań, aby odwrócić ten stan rzeczy - zadbajmy o lepszy kontakt z nim i spędzajmy razem więcej czasu. 

Kłamstwa u pięciolatków i sześciolatków - jak reagować?

Kłamstwa pełnią zupełnie inną funkcję u pięcio- i sześciolatków. Dzieci często przekazują nieprawdziwe informacje o sobie, by przedstawiać się w lepszym świetle (zwłaszcza po to, żeby uchodziły za grzeczne). Kłamią także wtedy, gdy chcą uniknąć kary za zły uczynek. W takich sytuacjach nie wahajmy się przed tym, żeby jednoznacznie wykazać dziecku szkodliwość jego kłamstw. Jeżeli tego nie zrobimy, uzna je za właściwą linię obrony i będzie powtarzać ją w przyszłości.

Jak uczyć dziecko, że prawda jest ważna?

Jeżeli zauważymy, że przedszkolak kłamie, powinniśmy przede wszystkim nauczyć go tego, w jakich sytuacjach bezwzględnie nie może tego robić. Chodzi oczywiście o bezpieczeństwo i zdrowie jego oraz innych ludzi. Już od najmłodszych lat powinniśmy uczyć dzieci odpowiedzialności. 

Przedszkolakom tłumaczmy także, że nie warto posługiwać się kłamstwami po to, aby szkodzić komuś innemu albo osiągać własne korzyści. Najlepiej jeżeli pokierujemy tego typu rozmowami tak, aby dzieci same dochodziły do wniosku, że kłamanie jest złym pomysłem (np. pytajmy je, jak same by się czuły w danej sytuacji). 

Nie wymierzajmy kilkulatkom żadnych kar za kłamstwa, doceniajmy zaś to, gdy przyznają się do mówienia nieprawdy. Pamiętajmy, że do kłamstw zmusza dzieci niekiedy atmosfera strachu stworzona przez rygorystycznych rodziców. W naszym prywatnym przedszkolu w Wieliczce prowadzimy z najmłodszymi lekcje-zabawy, podczas których w atrakcyjny dla nich sposób wyjaśniamy, czym jest kłamstwo i dlaczego mówienie nieprawdy prędzej czy później wpędzi je w kozi róg.